Web 3.0 Nedir?
Son dönemlerde sıklıkla sorulan web 3.0 nedir sorusuna verilecek en iyi yanıtlardan biri internet devrimidir. Üçüncü nesil internet hizmetleri olarak da ifade edilen bu kavram ilişkili veriler sağlama hedefine dayanır. Yapay zeka, kolay erişilebilirlik ve anlamsal web gibi temelleri bulunan web 3.0 bir tür konsensus mekanizmasıdır. Sahip olduğu hedefler sayesinde ilerleyen dönemlerdeki webin nasıl çalışması ve görünmesi gerektiği ile ilgilenir.
Web 3.0 kavramı ilk olarak 2001 yılında Berners Lee tarafından kavramsallaştırılmıştır. Merkezi olmayan bu internet şekli genel blok zincirlerine dayalıdır. Bu yönüyle kripto para piyasasının ilgisini çekmiş, özellikle 2020 ve 2021 yıllarında daha popüler hale gelmiştir. World Wide Web’in en yeni nesli olan web 3.0 sürüm insanların kendi verilerini kontrol etmesine olanak tanır. Kişiselleştirilmiş içerik sağlar ve yapay zeka ile meta veri kaynaklarınca desteklenir.
Web 3.0 Farkı Nedir?
Web 1.0 internetin en eski sürümü olarak bilinir. Web 3.0 ile kıyaslandığında Etkileşimin sınırlı olduğu bu yapı kullanıcıların sadece içerik üretebilmeleri için geliştirilmiştir. 1990lı yıllardan 2004 yılına kadar geçen sürede geçerli olan bu sürümde kullanıcılar internet sitelerini genellikle bilgi almak için kullanmıştır. Bu süreçte web sitelerinin büyük bir kısmı statiktir ve işletmeler tarafından oluşturulup kullanıcılarca tüketilmiştir. Web 3.0 ise tam tersi özelliklere sahiptir.
İkinci nesil internet olan web 2.0 ise içeriklerin büyük bir bölümünün kullanıcılara ait olduğu sürümdür. Bu yapıda özellikle bloglar, vloglar ve sosyal medya içerikleri ön plandadır. Web 3.0 öncesi yapıda paylaşılan verilerin neredeyse tamamı Meta ve Google gibi büyük şirketlerce kontrol edilerek paraya çevrilir. Dijital deneyimlerin çeşitlilik kazandığı web 2.0 aynı zamanda web 3.0 sürümüne zemin hazırlamıştır. İkinci neslin en önemli katkısı internet kullanımının etkileşimli ve sosyal olarak deneyimlenebilmesi olmuştur.
Web 3.0 nedir diye merak edenler ilk iki neslin devamı ve gelişmiş hali olduğunu görecektir. Bu yeni teknolojide içerik üretimi yapay zeka tarafından gerçekleşir. Yeni teknoloji ile çalışan yazılımlar verileri toplayarak kullanıcı ile uyumlu hale getirir ve yeniden üretir. Böylece web 3.0 ile elde edilen sonuçların daha objektif olması sağlanır. Bilgilerin oluşumunda insan müdahalesi bulunmadığından değişime uğrama olasılığı da yoktur. Bu yönüyle web 3.0 diğer nesillere göre daha farklı süreçler içerir. Günümüz piyasalarında ve teknolojisinde yaşanan gelişmeler sürümler arasındaki geçişlerin pratik olmasını sağlamıştır. Kripto paralar, NFT, metaverse ve dApp ile web 3.0 sürecinin başlangıcı hız kazanmıştır.
Web 3.0 Güvenli Mi?
Web 3.0 nedir diye araştırıldığında veri saklama biçiminin diğer sürümlerden farklı olduğu görülecektir. Örneğin web 2.0 sisteminde bilgiler kullanılan platform üzerinden veri tabanına kayıt edilir. Bu platformlardan sorumlu olan kişilerin bilgilere erişebilme imkanı vardır. Bunu anlamanın en iyi yollarından biri sosyal medya platformlarında çıkan reklamların kullanıcı ihtiyaçları ile birebir örtüşmesidir. Web 3.0 ise daha farklı bir yapıya sahiptir. Blokzincir altyapısına dayalı olan sistem veri güvenliği ve muhafazası konusunda ileri seviyededir. Geliştirilmiş bir kayıt sistemi şeklinde tanımlanan blok zincir web 3.0 ile sisteme kayıtlı olan hesaplarla bağlantı kurarak internetteki etkileşimlerin daha güvenilir olmasını sağlar. Böylece verilerin üçüncü kişilerle paylaşımına engel olunur. Kullanılan yüksek güvenlikli yazılımlar merkezi otoriteye gerek kalmadan kişisel verileri korur. Web 3.0 nedir diye bakıldığında öne çıkan özelliklerin başında güvenilirlik yer alacaktır.
Web 3.0’ın Avantajları Nelerdir?
Tek bir merkezi noktaya sahip olmayan web 3.0 farklı pazarlar ile yeni iş modelleri yaratacak potansiyele sahiptir. Bu çok yönlülük minimum hizmet kesintisi olmasını sağlar. Kullanılan yeni teknolojide verilerin tamamı blok zincirde şifrelenir ve akıllı sözleşmeler ile protokol kurallarının kırılması mümkün değildir. Son dönemlerde daha da popüler olan ve hızla yayılım gösteren Web 3.0 teknolojisi ile içerik oluşturucular halka açık bulunan defterler üzerinde içeriklerinin kalıcı sahipleri şeklinde işaretlenir.
DApp yani merkezi olmayan uygulamalar ademi merkeziyetçilik anlayışı ile kullanıcıların verilerine sahip olmasını mümkün hale getirir. Web 3.0 ile ön plana çıkan merkeziyetsiz finans (DeFi) geleneksel merkez bankacılığı anlayışının biraz daha dışındadır. İşlemler için hiçbir kuruma gerek duyulmaz ve finansal işlemler rahatça tamamlanabilir. Bu yönüyle yeni teknolojik yapı web 3.0 geleneksel finans platformlarına olan bağlığın azalmasını sağlamıştır.
Şeffaflığı yüksek olan web 3.0 kullanıcıları sistemin bir parçası yapar. Platformlar blokchain teknolojisi ile oluşturulur ve kullanıcıların katılımı ile zincirler ortaya çıkar. Zincirler vasıtasıyla doğrulama işlemleri tamamlanır.
Web 3.0 Nasıl Kullanılır?
Günümüzde çoğu sistemde web 3.0 teknolojisi ile uyumlu hale gelmek için çalışmalar yürütülür. Doğru, objektif ve hızlı bilgiyi kullanıcılara sunan bu teknoloji farklı platformlar üzerinden iletişim kurma ihtiyacını ortadan kaldırır. Özellikle sosyal medya platformları, uygulamalar ve web siteleri iletişimin ön koşulu haline gelmekten çıkar. Web 3.0 nedir sorusuna cevap arayan kullanıcılar merkeziyetsiz ağ sistemi üzerinden birbirleri ile iletişim kurmanın mümkün olabileceğini görecektir.
Web 3.0 teknolojisini kullanabilmek için kripto para cüzdanı oluşturmak ve bunları sisteme tanımlamak gerekir. Böylece uygulamalar ve sosyal medya platformlarındaki erişim sürdürülebilir hale gelir. Kullanıcılar internete yaptıkları her katkı için ödeme alabilirler. Özellikle web 3.0 nedir diye ilgi gösterenler sayesinde kripto paraların daha fazla popüler olması beklentiler arasındadır. Metaverse ile NFT teknolojileri bu yeni yapının temel yapı taşları arasında yer alacaktır. Yeni bir süreç olması sebebiyle gelişim evresinde olarak değerlendirilen web 3.0 ile ilgili araştırmalar devam etmektedir.
Web 3.0 Ve Kripto Para İlişkisi
Kripto para web 3.0 teknolojisi denildiğinde akla ilk gelen kavramlardan biridir. Kripto para kazanmanın önündeki engelleri kaldıran bu teknoloji kullanıcılara kendi verilerini ve varlıklarını kontrol etme imkanı verir. Blok zinciri entegrasyonu olan web 3.0 üçüncü şahıslara duyulan ihtiyacı azaltır. Fiyat paradan vazgeçiren bu yapı farklı kripto paralar ile değer aktarımını sağlar. Kullanıcıların banka ve benzeri kurumları atlamasını mümkün kılan web 3.0 eser alımlarında ethereum, Bitcoin gibi kripto varlıklarla ödeme yapabilmeye katkıda bulunur.
Her yerde bulunma, semantik ağ, 3D grafikler, artificial ve makine öğrenmesi gibi özelliklere sahip olan web 3.0 kripto para piyasasına yeni bir boyut kazandırır. Bu piyasada yer almak isteyen kullanıcıların kendi kripto para cüzdanlarını sisteme tanımlama zorunlulukları vardır. Veri güvenliğinin büyük oranda artacağı web 3.0 yapısında her türlü yetki ve kontrol kişinin kendine ait olacaktır. Sistemin çalışma mantığının merkeziyetsiz olması ile yapı içinde bulunan bireyler organizasyon kontrolünü elinde tutacaktır. Bu yönüyle web 3.0 piyasaya farklı bir boyut kazandıracaktır.
Web 3.0 Projeleri Nelerdir?
Sayıları artış eğiliminde olan web 3.0 projeleri kendilerine özgü özelliklere sahiptir. Tamamı blok zincir tabanlı olan projeler kendi kripto para birimleriyle çalışır. Bunun temel nedeni diğerlerinden farklı şekilde oluşturulan web 3.0 yapısının blok zincir tabanlı cüzdanlara bağlı olmasıdır. Oluşturulan metaverse projeleri de kendi kripto para birimler ile varlıklarını devam ettirirler.
Web 3.0 nedir ve projeleri nelerdir diye bakıldığında theta network (theta), decentraland (MANA), the graph(GRT), enjin coin (ENJ), bittorrent (BTT), steem (STEEM), polkadot, filecoin, chainlink, basic attention token gibi web 3.0 projeleri olduğu görülecektir. Bu projelerde veriler dağıtık veri tabanlarında muhafaza edilir. Böylece merkeziyetçi bir yapının sistemi kontrol etmesine engel olunur.
Web 3.0 Coinleri Nasıl Alınır?
Kripto para piyasasına dahil olan web 3.0 coinlerini almak için kripto para borsaları kullanılabilir. BU borsalarda işlem yapmak isteyen kullanıcıların öncelikle kendilerine günlük işlem hacmi yüksek ve güvenilir bir platform bulmaları gerekir. Web 3.0 teknolojisi yeni geliştiğinden bu varlıklara erişilebilecek platformların sayısı henüz çok değildir.
Web 3.0 coinleri almak isteyen kullanıcıların iletişim, adı, soyadı gibi temel bilgileri girerek sisteme kayıt yaptırmaları gerekir. Kayıt aşamasının ardından kullanıcı adına ait bir banka hesabından nakit transferi yapılır. Transfer miktarı belirlenirken kripto varlıkların güncel fiyat değerlerine dikkate alınabilir. Bakiye transfer edildikten sonra web 3.0 coinleri kolay bir şekilde alınıp satılabilir. Alınan her bir coin oluşturulan kişisel sanal cüzdanda muhafaza edilir. Tüm işlemler online olarak gerçekleştiği için istenilen her anda platforma erişim mümkündür. Bu sayede web 3.0 varlıklarını alıp satmak daha pratik hale gelir.
Web 3.0 Riskleri Nelerdir?
Hayatın daha fazla dijital hale gelmesi ile ilişkili olan web 3.0 metaverse ile de bağlantılıdır. Bu yağı ile gerçek dünyanın haricinde dijital mallara ve kendi ekonomisine sahip bir sanal dünya ortaya çıkar. Kullanıcılar web 3.0 nedir diye baktıklarında tüm işlemlerin sanal olarak gerçekleştiğini görecektir. Yeni bir düzen olduğundan insanlar merkezsiz gücün zaman içerisinde yeni bir yönetici grubun eline geçmesi konusunda endişeye sahiptir. Ancak web 3.0 özellikleri yakın gelecekte böyle bir durumun var olamayacağını gösteri niteliktedir.
Web 3.0 ile ilgili risklerden biri ilerleyen dönemlerde güvenlik açığı yaratıp yaratmayacağıyla ilişkilidir. Sosyal güvenlik saldırıları düzenlenerek cüzdan bilgilerinin kopyalanması ya da bazı saldırganların blokzincire kötü yazılımlar yerleştirmeleri web 3.0 teknolojinin riskleri arasındadır. Bilgilerin güvenliğini tehdit eden bu tür durumlara karşı akıllı sözleşmelerde bulunan yasal açıkların giderilmesine ekstra dikkat edilebilir. Web 3.0 gelişme aşamasında olduğundan bu tür düzenlemeler yapmaya oldukça müsaittir.